تمرینات با وزنه برای کودکان

مقدمه

انجام تمرینات قدرتی و وزنه برداری برای کودکان، علی رغم شواهد زیادی که اثرات بالقوه مثبت آن را در برابر خطراتش گوشزد می کند هنوز محل بحث و تردید است. از این میان دو عامل از همه مهمتر است : الف. آیا این فعالیت ها برای کودکان خوب است؟ ب. آیا فواید این تمرینات ارزش اجرای آنها را دارد یا باید تمرینات قدرتی تا زمانی که کودکان به اندازه کافی بزرگ شده و بتوانند به لحاظ هورمونی و فیزیولوژیک قدرت و هایپرتروفی عضلانی را کسب نمایند به تعویق افتد؟

ایمنی تمرینات وزنه برداری

در رابطه با پرسشی اول که در بخش مقدمه مطرح شد. آکادمی امراض کودکان آمریکا (1983) برای دو دهه نگرشی منفی نسبت به اثرات تمرینات وزنه داشت. پژوهش ها نشان می داد که انجام تمرینات وزنه برداری منجر به آسیب های زیادی شده و باید تا بزرگسالی به تعویق افتد. در سال 1986 سیوال و میشلی با آکادمی امراض کودکان به توافق رسیدند که تمرینات مقاومتی و کار با وزنه برای کودکان باید بصورت کنترل شده و آرام اجرا گردیده و کودکان تا کامل نشدن رشد استخوانی در مسابقات شرکت داده نشوند. در مقابل میشلی در سال 1988 پذیرفت که شواهد عملی کمی وجود دارد که خطرات بالقوه تمرینات مقاومتی در افراد نابالغ را نشان دهد. همچنین خطر آسیب بالقوه وارد به صفحات رشد در افراد نابالغ نسبت به بزرگسالان کمتر است. زیرا صفحات رشد مقاومت بالایی در برابر فشارهای عمودی (sheer stress) از خود نشان می دهند. موضع گیری دیگر آکادمی این بود که تا زمانی که اطلاعات کافی به دست نیاید هم کودکان و هم بزرگسالان از اجرای تمرینات مقاومتی، تمرینات با وزنه و بدنسازی احتراز نمایند. نظرات منفی پزشکان و دانشمندان خوش نیت صدمات بی حسابی به ورزش وزنه برداری زده است. اخیرا در پژوهشی پیرس، بیرد و استون (1999) به بررسی آسیب های ناشی از اجرای تمرینات وزنه بر کودکان پرداختند. نتایج نشان داد هیچ آسیبی منجر به قطع  تمرینات روزانه طی یکسال مسابقه و تمرین وزنه برداری در 70 نفر از افراد نابالغ سنین 16 ـ 7 سال نشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت اگر تمرینات باوزنه بخوبی طراحی و مدیریت شود از آنچه که قبلا تصور می رفت برای کودکان ایمن تر است. مساله دیگری که در تحقیقات پیش رو در حال بررسی است گردآوری آسیب های ناشی از اجرای تمرینات باوزنه، حتی دردهای کوچک و جزئی. شایعات و گمانه نزنی درباره آسیب های بالقوه ناشی از انجام تمرینات با وزنه مانع از مشارکت زودهنگام افراد و منافع متصوره آن می شود. از طرف دیگر اگر تحقیقات علمی و دقیق نشان دهد که انجام تمرینات برای کودکان خطرناک است باید انجام تمرینات تا رسیدن به سن بلوغ به  تعویق افتد.

فواید انجام تمرینات وزنه

از نظر آکادمی امراض کودکان آمریکا (1983) انجام تمرینات وزنه پیش از رسیدن به سن بلوغ اتلاف وقت است. متخصصان این مؤسسه معتقدند بدلیل کافی نبودن سطح هورمونهای آندروژنیک در افراد نابالغ و دختران، انجام تمرینات وزنه سبب توسعه قدرت عضلات نشده یا تأثیر اندکی دارد. همچنین زنان بعد از سن بلوغ با انجام تمرینات مقاومتی مقداری قدرتشان توسعه می یابد ولی بدون مصرف هورمون های استروئیدی نمی توانند به حجم عضلانی بالا دست یابند. این باور همچنان بعد از دو دهه رایج مانده است. اما سرانجام این آکادمی راضی شد که قبول نماید کودکان تمرینات قدرتی را زیر نظر بزرگسالان تعلیم دیده انجام دهند. ویرجین (1978) در پژوهش خود ذکر می کند عدم دستیابی کودکان به قدرت بدنبال انجام تمرینات مقاومتی دائما از سوی افراد منفی نگر مورد استناد بوده است. اگرچه سیول و میچلی (1986) در مطالعات خود دستیابی به قدرت بدون تفاوت جنسیتی را مشاهده کردند. پی فیفر و فرنسیس (1986) مردان نابالغ، در سن بلوغ و بزرگسال را مورد بررسی قرار دادند و تفاوت پایدار در دستیابی به قدرت ناشی از بالیدگی را مشاهده نکردند. عده ای از محققان در پژوهشی روی پسران و دختران سنین 12 ـ 7 سال که در مراحل 1 و 2 مقیاس تانر قرار می گرفتند، دریافتند بدنبال اجرای تمرینات مقاومتی قدرت بدون بروز آسیب دیدگی، زیاد و معنادار افزایش می یابد. تمام تحققات ذکر شده برنامه های تمرین مقاومتی کوتاه مدتی بودند که از انقباضات ایزومتریک، ایزوکنتیک و وسایل تمرینی بادی، هیدرولیک و ماشین های وزنه و وزنه های آزاد (دمبل و میله هالتر) استفاده کرده اند. کالج آمریکایی پزشکی ورزشی از تمرینات وزنه حمایت می کند و روی تفاوت وزنه برداری و تمرین وزنه تأکید می نماید و بیان می نمایند که به کودکان تمرینات وزنه بیشینه نباید ارائه شود. وزنه بیشینه، مشخص نشده و بعضی ممکن است تصور نمایند که وزنه برداری شامل اینگونه تمرینات است. محققان با بازبینی نتایج تحقیقات اظهار می داند که تمرینات وزنه برای کودکان مفید بوده اما باید از سوی مربی تعلیم دیده و حرفه ای ارائه و نظارت شود و می تواند شامل وزنه برداری نیز باشد. در پژوهشی روی وزنه برداران جوان (با میانگین سن 15.1 سال و انحراف استاندارد 1.1 ) نتایج نشان داد که آنها از تکنیک خوبی برخوردار بوده و ویژگی های بیومکانیکی نزدیک به وزنه برداران نخبه را داشتند (بیرد، پیرس و بردی در سال 2000). با توجه به اینکه اطلاعات کافی درباره تأثیر وزنه برداری رقابتی روی کودکان گردآوری نشده نمی توان بطور قاطع در مورد نوع رقابتی این تمرینات نتیجه گیری کرد.

روش شناسی

آزمودنی ها شامل 11 نفر (3 نفر مؤنث و 8 نفر مذکر) که در مرکز توسعه وزنه برداری المپیک شروپورت لویزیانا به مدت حداقل 22 ماه (mean = 28.8; SD = 4.4) تمرین کرده، بودند. در آغاز تمرینات، تفاوت معناداری بین دو جنس دیده نشد (جدول 1). همه آزمودنی ها در مسابقات پیش روی در سطح ملی و بین المللی موفق بودند.

جدول 1

تمرینات: آموزش تکنیک به کودکان اولویت نخست بود. از همین رو بجای میله فلزی به آنها میله چوبی داده شد. در این مرحله حرکات پشت سرهم یک ضرب و دوضرب تا اسکات کامل با هدف آموزش تکنیک و توسعه انعطاف پذیری ارائه شد. کشیدن وزنه از روی سینه به بالا با استفاده از میله چوبی آموزش داده شد. وقتی در کشیدن وزنه به بالای سر ماهر شدند بلند شدن روی پاها آموزش داده شد. در مرحله بعد از میله فلزی 7.5 ـ 5 کیلوگرمی بهمراه صفحات وزنه 1.5 کیلوگرمی در تمرینات استفاده شد. با پیشرفت بلند کردن وزنه از بالای زانو و سپس از روی زمین اولین مرحله از تمرینات تکنیک به اتمام رسید.

تا زمان مسجل شدن پیشرفت آزمودنی ها تمرینات قدرتی انجام نشد. سپس تمرینات عمومی قدرت نظیر اسکات کامل توأم با وزنه بالای سر، حرکت شراگ و پرس با وزنه های سبک اجرا شد. سپس اسکات از جلو و عقب اضافه شد و بار وزنه ها در حرکات مهم بلند کردن و کشیدن وزنه از روی پا به تدریج افزوده شد. هدف همه این تمرینات توانایی کودکان در بلند کردن وزنه برای شرکت در رویدادهای محلی بود.

بعد از شرکت در اولین رقابت اگر تکنیک ورزشکاران استاندارد مفاهیم تمرین را تأمین می کرد فصل بندی تمرینات با توجه به الگوی استون و اوبراینت (Stone & O’Bryant) (1987) به عنوان چارچوبی مرجعی برای درصد حداکثر تکرار و ست ها بکار برده شد (جدول 2).

جدول 2

در این برنامه روی بلند کردن وزنه از سطح ران (حدود 75 درصد) و از سطح زانو (حدود 25 درصد) تأکید شده و نیز تمرکز روی کشش مرحله دوم است. از ابتدا تمام حرکات بلند کردن تا حد اسکات کامل بود. حرکات یک ضرب و دو ضرب قدرتی استفاده نشد. اصل اختصاصی کردن تمرینات با توجه به میزان مهارت، قدرت و دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی مانند سرعت، تعادل، چابکی، توان و استقامت مورد توجه قرار گرفت.

بحث و نتیجه گیری

همانطور که انتظار می رفت تمام شاخص های اجرا با گذشت زمان توسعه یافت. با در نظر گرفتن سن این کودکان در حرکات دوضرب و یک ضرب وزنه ای بیش از وزن خود را بلند کردند که نشان می هد که وزنه برداری برای کودکان مناسب است خصوصا که هیچکدام از کودکان مورد مطالعه طی تمرینات گرفتار آسیب دیدگی نیز نشدند. از طرف دیگر افزایش شاخص های آمادگی جسمانی در سنجش پایانی نکته حائز اهمیت و باارزشی است.

جدول 3

با افزایش سطح تمرینات و رقابت ها عوامل بیرونی تأثیرات نمایان تری داشتند. برای مثال یکی از دختران شرکت کننده که سطح انگیزش پایین تری داشت فلات اجرا را با گذشت یک سال از تمرینات تجربه کرد. از 8 پسر شرکت کننده در تحقیق 5 نفر بازیکن فوتبال بودند که ازاین میان 2 نفر در جریان تمرینات فوتبال، برنامه وزنه برداری را نیز دنبال کردند و 3 نفر دیگر فقط تمرینات نگهدارنده (maintenance work) را اجرا  نمودند که در نتیجه اجرای آنها در وزنه برداری تا حدی کاهش یافت.

نتایج بدست آمده از دو گروه جنسیتی در دو نمودار 1 و 2 نشان داده شده است. بطور کلی تفاوت آشکاری در میزان دستیابی به قدرت با توجه به جنسیت دیده شد. اما با در نظر گرفتن شرایط آزمون و افراد انتخاب شده، این نتایج قابل تعمیم به تمام گروه های جمعیتی نمی باشد.

نمودار 1 و 2

نگاهی اجمالی به نمودارهای یک و دو، رابطه ای خطی را نشان میدهد. بطوریکه پسران رکوردهای بالاتری نسبت به دختران کسب کردند. ظرف مدت دو سال تمرین، پسران رکورد خود را حدودا 75 کیلوگرم و اما دختران 50 کیلوگرم افزایش دادند. با وجودیکه که میانگین رکورد دختران (54 ± 18 kg) از میانگین رکورد پسران (100 ± 33 kg) کمتر بود اما حدود 2 برابر وزن خود وزنه بلند کردند. این یافته با اظهارات آکادمی امراض کودکان آمریکا که معتقد است دختران با انجام تمرینات مقاومتی قدرت چندانی را کسب نمی نمایند مغایرت دارد. یافته های این تحقیق بر تأثیر هورمون های آندروژنیک صحه می گذارد اما از طرف دیگر نشان می دهد که دختران نیز می توانند بطور قابل توجهی قدرت خود را بهبود بخشند.

یکی از آزمودنی ها که عملکرد برجسته ای داشت، پسری 9 ساله بود که به مدت 26.5 ماه به تمرین و مسابقه وزنه برداری پرداخت. در طول این زمان وزن وی از 37.5 به 42 کیلوگرم افزایش یافت. در اولین مسابقه رکورد حرکات یک ضرب، دوضرب و مجموع او به ترتیب 15، 25 و 40 کیلوگرم بود و در مهمترین و آخرین مسابقه رکورد خود را در حرکات یادشده به 37.5، 45 و 82.5 ارتقا داد. همانطور که قبلا گفته شد هیچیک از آزمودنی ها بلوغ جنسی را تجربه نکرده بودند از اینرو این نتایج احتمالا شواهدی را بر تأثیر وزنه برداری روی کودکان نابالغ و در سن بلوغ فراهم می آورد.

نتیجه گیری

هدف این پژوهش افزایش دانش و اطلاعات درباره تأثیر و کارآمدی تمرینات وزنه برداری بر کودکان است. اکنون شکی نیست که دختران و پسران می توانند در بصورت موفقیت آمیزی در ورزش شرکت نمایند. تفاوت آشکاری در میزان وزنه که پسران و دختران می توانند بلند نمایند وجود دارد. اما همچنان تصور نادرست گذشته در مورد عدم کارآمدی تمرینات مقاومتی برای کودکان وجود دارد. محققان امیدوارند نتایج اینگونه پژوهش ها جرقه ای برای پژوهش های بیشتر روی کودکان باشد. در پایان محققان این پژوهش معتقدند که  تمرینات مقاومتی و وزنه برداری برای کودکان مفید است.

منابع:

American Academy of Pediatrics. (1983). Weight training and weight lifting: Information for the Pediatrician. The Physician and Sportsmedicine, 11(3), 157-161.
American Academy of Pediatrics. (1990). Strength training, weight and power lifting, and body building by children and adolescents (RE9196). Pediatrics, 86(5), 801-803.
Byrd, R., Brady, J., & Pierce, K. (2000). Biomécanique de l'arraché: Compétition Tricolore d'Haltérophilie 1999. Louisiana Journal of HPERD, 64(1), 6-7.
Faigenbaum, A. & Micheli, L. (1998). Current Content: Youth strength training. [Posted on the World Wide Web]. Indianapolis, Indiana: American College of Sports Medicine. Retrieved January 31, 2001 from the World Wide Web: 
Faigenbaum, A., Kraemer, W., Cahill, B., Chandler, J., Dziados, J., Elfrink, L., Forman, E., Gaudiose, M., Micheli, L., Nitka, M., & Roberts, S. (1996). Youth resistance training: Position statement paper and literature review. Strength and Conditioning, 18(6), 62-75.
Faigenbaum, A., Westcott, W., Micheli, L., Outerbridge, A., Long, D.,LaRosa-Loud, R., & Zaichkowsky, L. (1996). The effects of strength training and detraining on children. Journal of Strength and Conditioning Research, 10(2), 109-114.
Micheli, L. (1988). Strength training in the young athlete. In Competitive Sports for Children and Youth (Eds. E. Brown & C. Branta). Champaign, IL: Human Kinetics.
Pfeiffer, R., & Francis, R. (1986). Effects of strength training on muscle development in prepubescent, pubescent, and postpubescent males. The Physician and Sportsmedicine, 14(9), 134-143.
Pierce, K., Byrd, R., & Stone, M. (1999). Youth weightlifting &endash; Is it safe? Weightlifting USA, 17(4), 5.
Sale, D. (1989). Strength training in children. In: Perspectives in Exercise Science and Sports Medicine. C. Gisolfi and D. Lamb, eds. Indianapolis: Benchmark Press.
Sewell, L. & Micheli, L. (1986). Strength training for children. Journal of Pediatric Orthopedics, 6, 143-146.
Stone, M. & O'Bryant, H. (1987. Weight Training: A Scientific Approach.
Minneapolis: Burgess.
Vrijens, J. (1978). Muscle strength development in the pre- and postpubescent age. Medicine and Sport, 11, 152-158.