معلم خوب تربیت بدنی کیست؟

ویژگیهای معلمان خوب

در جمع معلمان تربیت بدنی و ورزش مدارس ما همه نوع معلمی یافت میشود و بدرستی نمی توان ادعا کرد که تمام آنها از شرایط یک معلم تربیت بدنی خوب برخوردارند در میان آنها  معلمانی هستند که با تمام وجود به کار و حرفه خود علاقمند بوده حضور انها در این جمع تنها به خاطر دوست داشتن ان وبه خاطر خدمت وپرورش  نونهالان هم وطن خود است آنان شرایط لازم را قبلأکسب کرده یا با جدّیت تمام در راه تحصیل انند از طرف دیگر معلمانی نیز هستند که واجد شرایط این شغل نبوده و به حرفه خود به عنوان شغل دوم می نگرند وبدون در نظر گرفتن مسؤلیتهای مهمی که در این حرفه متوجه انهاست به این امر خطیر روی آورده اند  لکن صرف نظر از علل وجودی انها در این جمع باید بهبود و ارتقای کیفیت اموزشی معلمان تربیت بدنی همواره مورد توجه خاص مسؤلین مربوط قرار گیرد .

صرف نظر از کمبود فضای ورزشی و امکانات و وسایل وعدم برنامه های جامع تربیت بدنی,به جرأت می توان گفت که بقای درس تربیت بدنی در مدارس ما که تضمین کننده سلامت نسل آینده جامعه است بستگی زیادی به معلمان خوب تربیت بدنی دارد . معلمان کارورزیده دوره دیده تربیت بدنی میتوانند با خلاقیت وکارائی وهنر خود از حداقل امکانات حداکثر استفاده را کرده با برنامه های علمی و اصولی خود بیش از پیش جبران کاستی ها را بنمایند به قول معروف «هر جا که یک معلم خوب تربیت بدنی وجود دارد مسلمأ یک برنامه خوب تربیت بدنی نیز وجود دارد.

معلم خوب کیست؟

باید گفت اگر چه بسیاری از صاحبنظران حوزه های تعلیم و تربیت و روانشناسی به این سوال پاسخ داده و ویزگیهایی را بر شمرده اند اما همه هنوز بر این که «این ویژگیها چیست؟»کاملأ هم عقیده نیستند .ما جمله «معلم ما خیلی خوب است»را بارها از زبان دانش اموزان در باره معلمشان شنیده ایم اما به دست اوردن آن عوامل نامحسوسی که باعث به وجود امدن چنین احساسی در انها شده است کار بسیار مشکلی است .بارها از خود پرسیده ایم  که راستی این معلم دارای چه ویژگی و هنری است که میتواند پاسخ مطلوب خود را از ضمیر دانش آموز بیرون بکشد ؟ این معلم ورزش و تربیت بدنی چه میکند  که دانش اموزانش اهمیت ورزش و نقش ان را درک کرده و پرداختن به ان را در طول زندگی اویزه گوش خود میسازند / اینها ویزگیهایی است که انسان می بیند  اما ترجمان انها همیشه برایش مقدور نیست.         
خوشبختانه معلمانی هستند که به اهمیت کیفیت آموزش معتقدند و دایم می کوشند تا تواناییها ی خود را به عنوان یک معلم بهبود بخشند چنین افرادی احتمالأ دارای ویزگیهای زیادی هستند از جمله خود وقفی تا وقتی معلمان خود را با تمام وجود وقف آموزش و پرورش نسازند  حفظ شور و اشتیاق و شجاعت لازم برای لازم برای تدریس برایشان مشکل خواهد بود . دانش اموزان نسبت به معلمی که حتی جزییات بسیار کوچک مربوط  به مدیریت کلاس و امر تدریس را نادیده گرفته و بی قیدی نشان می دهد – وقعی نمی نهد – در کلاسی که بطرز ضعیفی اداره شود آموزش بطرز مناسبی ارایه نمی گردد –این امر دانش آموزان را وا میدارد  که توجه خود را به جهات نامربوط دیگر که با موضوع درس ارتباطی ندارد معطوف دارند –کلاسهایی که توسط معلمین غیر مشتاق و بی علاقه اداره میشود از لحاظ اموزش برای دانش اموزان  چندان جذاب و مطلوب نبوده باعث میشود که انها رفتاری غیر اصولی داشته باشند و مشکلات انظباطی به وجود اورند اخلاص و دلبستگی از ضروریات مسلم تدریس خوب و اثر بخش است.

دانش و معلومات

معلمان تربیت بدنی باید با مهارتها و فنونی که میخواهند آموزش دهند آشنا باشند دانش آموزان کلاس تربیت بدنی و ورزش بی صبرانه در انتظار فرا گرفتن فنون صحیحی هستند تا اجرای مهارت آنها را بهبود بخشد ،آنها برای مربی یا معلمی که نتواند موجبات فراگیری این فنون و معلومات را فراهم سازد ارزش کمتری قایل میشوند ممکن است که معلم. حرکت یا فعالیتی را بدون نمایش کلی آن آموزش دهد اما توانایی او در نشان دادن شکل صحیح اجرای آن حرکت یا مهارت هم انگیزه یادگیری را در دانش آموزان افزایش داده و هم برای خود کسب وجهه و احترام میکند

شخصیٌت

معلمان موفق آنهایی هستند که همراه و یاور دانش آموزان بوده و قادرند با آنها روابط انسانی برقرار سازند اما معلمانی که اخلاقی تند داشته و رفتارشان غیر دوستانه است طولی نمیکشد که در ارایه برنامه ها ی مطلوب آموزشی دچار عدم موفقیت می گردند . حسن سلوک ،سازگاری، توانایی ،به ایجاد رابطه با اشخاص مختلف از قبیل دانش آموزان ،همکاران، مدیر، مدرسه و والدین دانش آموزان از ویژگیهای بسیار مطلوب برای یک مربی تربیت بدنی می باشد.

ثبات عاطفی

یکی از مهمترین صفات ویژه یک معلم خوب ،استواری و ثبات عاطفی اوست .معلمان عصبی و هیجان زده مشکلات انظباطی می آفرینند اینها اتفاقات جزئی و کم اهمیت کلاس را بهم مربوط کرده ازآنها کوهی میسازند ،تحقیقات به عمل آمده نسان داده که بسیاری از مربیان تربیت بدنی برای بودن در کلاس هنوز واجد شرایط نیستند و از لحاظ عصبی در کلاس اشکالات بزرگی به وجود میآورند اما معلمین متعادل ،بانشاط ، مشتاق و فهیم معمولأ برای اموزش مطلوب و موثر ، فضائی سرشار از لطف و ارامش فراهم می اورند .

تفاوتهای فردی

با اینکه معلمان به طور عموم می دانند که دانش آموزان از لحاظ جسمانی ، ذهنی و احساسی با یکدیگر متفاوتند اما مربیان و معلمان تربیت بدنی در طرح برنامه های روزانه خود به ندرت به این امر توجه دارند ،آموزشهای خوب و اثر بخش بدون در نظر گرفتن این تفاوتهای فردی نمی تواند تحقق یابد . ازآنجا که پیشرفت دانش اموزان در فراگیری مهارتها متفاوت است بنا براین روشها باید چنان باشد که دانش آموزان فرصت پیدا کرده هر یک در حد خود مهارتها را فرا گیرند .

شأن و علاقه شغلی

معلمانی که از راه تحقیق ومطالعه و مشا رکت در فعالیتهای تخصصی پیوسته به دنبال بهبود و پیشرفت شغلی خود می باشندمعمولأ معلمان بهتر و برتری هستند .حرکت به موازات آخرین توسعه ها و تکامل تئوریهای یادگیری و بکار بستن بهترین روشهای ابداعی در آموزش مهارتها مربیان را در حصول به سطح یک مربی برتر و بهتر مجهز می سازد .با خبر شدن از پیشرفتهای علمی در زمینه های روانشناسی ورزشی ،جامعه شناسی ورزشی، فیزیولوژی تمرینی ،حرکت شناسی و مفاهیم مهارتهای حرکتی میتواند تأیید مجددی بر علاقمندی او به شغل خود و ارزشهای آن میباشد   .
میزان مقبولیت و احترامی که در مدارس به درس تربیت بدنی و ورزش گذاشته می شود بستگی زیادی به معلمین ورزش دارد . معلمان موفق تربیت بدنی کسانی هستند که علاوه بر کارائی عملی به زیور علوم نیز آراسته اند ودر مواقع لزوم با مطرح ساختن نکات و دقایق علمی درباره اهمیت و نقش تربیت بدنی و ورزش آگاهانه از درس خود دفاع کنند و بدین ترتیب بر شأن و منزلت حرفه و شخصیت خود بیافزایند.

شرایط لازم فردی

تندرستی    
مربیان تنها افرادی هستند که همیشه باید بدن خوش ترکیبی باشند ،آنها نه تنها به عنوان نمونه افراد سالم و تندرست مطرح اند بلکه نوع کار آنها ایجاب می کندهمیشه از بدنی سالم و عالی بر خوردار باشند .در بین مواد درسی ، تربیت بدنی تنها درسی است که با جسم و روح و احساس سر و کار داردبه همین خاطر مربیانی که در پایه گذاری معیارهای یک زندگی سالم برای خود اهمال می ورزند   دیری نخواهد گذشت که دیگر ازعهده آموزتدرس تربیت بدنی بر نخواهد آمد.

وضع ظاهر

معلمان تربیت بدنی در بعضی مواقع در تلاش خود به برقراری رابطه دوستانه با دانش آموزان در شیوه و طرز لباس پوشیدن دقت و سلیقه خوبی به کار نمی برند این کار مطلوب و پسندیده نیست زیرا معلمان باید بین خود و دانش آموزان وجه تمایزی قائل باشند ، شغل آنها ایجاب می کند که نمونه و سرمشق دیگران باشند .آنها نباید به خاطر مقبولیت و موردمقبولیت و  پسند واقع شدن نزد دانش آموزان همان رفتار آنها را دنبال کنند .

صدا

لحن وآهنگ صدای معلم بینهایت حائز اهمیت است .معلم موفق کسی است که در کلاسهای بزرگ و پرجمعیت بتواند با صدای کاملأ طبیعی  و ملایم صحبت کند  معلمان نباید سعی کنند که صدای خود را مرتبأ از سر و صدای کلاس بلندتر کنند  زیرا هیچ چیز بیشتر از معلم فریاد کشی که می خواهد با هر چه بیشتر بلند کردن صدای خود سروصدای فزاینده آنها را تحت الشعاع قرار دهد نمی رنجاند .در مراحل شروع کلاس باید چنان رابطه ای برقرار گردد که در اثر آن دانش آموزان در طول درس ساکت و مودب باقی مانده و توجه خود را معطوف داشته باشند

منش

معلمان موفق تربیت بدنی الگوهایی هستند که طرز خوب زندگی کردن را متجلی میسازند ،تربیت بینی محدودهای از برنامه تحصیلی است که باید در آن ویژگیهای بارز ،منش وریشه های اخلاقی لازم برای تندرستی و سلامتی ونشاط و خرسندی و کارائی تجسم یابد معلم باید خود الگوی زنده این ملاکهای رفتاری و برخوردی باشد و در این رابطه همیشه باید انصاف و برابری ،درستی و صداقت در رابط معلم –شاگردی مراعات و متجلی شود

خلاقیت

معلمان خلاق و مبتکر نو آور میباشندو  آنها ممکن است از روشهای آموزشی قدیمی رضایت چندانی نداشته باشند و چنین احساس کند که راههای بهتری از آنچه که در کتابهای منابع آموزشی نوشته شده میتواند به وجود اید در این قبیل مواقع معلمانی که از تخیل سازندهای برخوردارند مبادرت به آزمایش و تجربه کرده در جستجوی روشهای عالیتری هستند که از آن طریق دانش آموزان را بیشتر به یادگیری بر انگیزند

مردم دوستی

معلمان کارآمد ،بچه ها و مردم را بطور کلی دوست داشته از معاشرت با آنها خوشحالند .اگر معلمان ،بچه ها و مردمی که با آنها کار میکنند دوست نداشته باشند در آن صورت ایجاد رابطه دوستانه لازم که برای اموزش ضروری است ،برای آنها نهایت مشکل خواهد بود و برای معلمانی که نتوانند با دانش آموزان رابطه لازم را برقرار کنند مشکلات روزانه ای که در ضمن اموزش برایشان رخ می دهد رفته رفته غیر قابل تحمل خواهد شد .اگر چه آگاهی از مهارتها حائز اهمیت است ولی معلمان باید بتوانند موانع موجودی را که ممکن است بین خود و دانش آموزان شان باشد ازپیش روی خود بردارند این کار تنها با رفتاری دوستانه  و نگرشی محبت آمیز نسبت به دانش اموزان انجام پذیر خواهد بود .

اشتیاق

عدم اشتیاق مشکل بسیاری از معلمان است معلمان ممکن است نسبت به وظایف عادی روز مره خود بی حوصله شوند  اما معلمان واجد شرایط وخوب ،همیشه با بررسی و تجربه هدفهای آموزشی خود و با تهیه مواد درسی دقیق تر خود را مشتاق نگه میدارند .ایجاد اشتیاق در درون ،خود یکی از ویژگیهای بارز رفتاری است که معلم را زنده ،فعال و پر ثمر نگه می دارد .

شوخ طبعی

شوخ طبعی معلمان به هنگام کار با دانش اموزان اثرات مطلوب و ثمر بخشی دارد. شوخ طبعی نیز مانند شخصیت افراد متفاوت است .شوخ طبعی میتواند اختلاف موجود در جلسات و گرد همائیهای مدرسه را به حداقل خود کاهش دهد و تنش و اضطراب موجود در کلاس را زایل گرداند . شوخ طبعی نشان اعتدال شخصیت است . زندگی پراز اضطراب و توام با دغدغه خاطر دنیای معاصر ایجاب می کند تا در اموزش و پرورش عمومی نقش پر ارزش شوخ طبعی در زندگی یادآوری گردد و در کاهش تنش های روانی و محیطی به نحو مطلوب مراعات شود .

ارتباط شغلی

صفات زیادی وجود دارد که داشتن انها برای معلمان تربیت بدنی اهمیت مشابهی دارد .پختگی ، قضاوت صحیح و منطقی و آداب دانی شغلی توانایی او را افزایش میدهد تاوظایف خود را در رابطه با دانش آموزان و همکاران و سایرین به به نحو مطلوبی انجام دهد .این صفات ویژه باعث می گردد که احترام او از محدوده ای که صرفأ به خاطر تخصص آموزش و مربی گری او برایش قائلند به مراتب فراتر رود

روشهای انسانی

معلمان باید جنبه های شناختی و عاطفی آموزش را همپای دیگر جنبه های آن در نظر بگیرند .اگر چه در روشهای تکلیف- محوری معلم کلأ مسئول مستقیم بحساب آمده مهم جلوه می نماید روشهای انسانی نیز برای معلمان کارآمد ارزش بسزائی دارند اگر آنها فضا و جوی انسانی در کلاس یا در زمین ورزش به وجود آورند آن وقت میتوان گفت که آنها به وظایف آموزشهای فردی و درک دانش آموزان خود مسئولانه برخورد کرده اند.یکی از صاحب نظران تعلیم و تربیت در این باره می گوید:
))معلم خوب آن کسی نیست که تنها اطلاعات و معلوماتی را جمع آوری کرده به دانش آموزان عرضه نماید ،بلکه کسی است که راه یادگیری را برای آنها هموار و آسان سازد. معلمان خوب آنهایی نیستند که تنها در یک موضوع درسی یا در روش تدریس ویا در برنامه ریزی متخصص بوده یا بیشترین منابع کمک آموزشی را تهیه وتدارک می بیند بلکه بهترین معلم کسی است که از طریق برقراری روابط انسانی بین خود و دانش آموزان آنها را آزاد می گذارد .یادگیری تنها در دانش آموزان می تواندتحقق یابد و معلم فقط می تواند شرایط یادگیری را فراهم آورد جوی که در اثر رابطه خوب متقابل (معلم-شاگرد ) به وجود آید شرط عمده یادگیری است((.

قابلیتهای کنش متقابل

میزان کنش متقابل معلم و دانش آموز بر ارزش تجربه های یادگیری تاثبر می گذارد .از آنجا که شخصیت انسانها نیز همانند علائق وارزشهای فزدی آنهابا یکدیگر متفاوت است هیچ معلمی موفق نمی شود که با دانش آموزان خود روابط انسانی دو جانبه بر قرار سازد .ولی علایق عام و مشترک وجود دارد که معلمان می توانند با تکیه بر آنها و توسعه آنها ،توانایی خود را در کار با دانش آموزان افزایش داده در رویارویی با مشکلات از عهده حل آنها برآید .صفات انسانی  و تواضع و ادب از ضروریات انجام وظیفه در محیط مدرسه است . گوش دادن به سخنان و مطالب دانش آموزان ،درک و شناخت آنها و توجه از روی علاقه به آنها سبب بهبود و بهتر شدن رابطه معلم و شاگرد می گردد .باید توجه داشت که هر گاه اطمینان جای سوظن را گرفت ، تردید جای خود را به یقین داد و رقابت تبدیل به همکاری گشت آن وقت است که دانش آموز با تلاشی خستگی ناپذیر به طلب کسب احترام و منزلت و شناساندن خود بر می آید

ارتباطهای کلامی

اگر گفت وشنود بین معلم و شاگرد آزادانه انجام گیرد در آن صورت معلمان باید دارای مهارتهای خوبی در این زمینه باشند زیرا که گفت و شنود همیشه با کنش متقابل همراه است .

گوش دادن

معلمان باید گوش دادن به گفتگوهای کلامی بلکه غیر کلامی را نیز یاد بگیرند .تحقیق درزمینه رابطه های کلامی فراوان است ونتیجه گرفته اند که معلمان باید به سخنان دانش آموزان با صمیمیتی بیشتر گوش دهند .رفتار غیر کلامی دانش آموزان که طرز تلقی و نوع احساسات آنها راآشکار میسازد می تواند مایه کسب تجارب آموزشی مفید و با ارزش برای معلمان باشد و آن در صورتی است که معلمان به این بازتابهای مثبت و منفی غیر کلامی دانش آموزان به دیده معیار آموزشی بنگرند .

ذی علاقه بودن

روشهای انسان - محوری بر اساسی است که هم هدفهای فردی و هم گروهی را در نظر می گیرد .حفظ تعادل بین هدف های فردی و گروهی کاری است ظریف .بعضی از معلمان هدف های خود را از یاد می برند و بعضی دیگر هدف های گروه را به خاطر نفع فردی فراموش می کنند . توجهی دو سویه دراین زمینه  می تواند به عنوان جز کامل کننده فرایند تعلیم – تعلم در نظر گرفته شود زیرا چنین کاری به ایجاد رابطه خوب معلم – شاگردی منجر میشود

معلم در مدرسه

معلم تربیت بدنی معمولأ علاوه بر وظایف مستقیمی که بر عهده دارد در اداره کردن برنامه های دیکر مدرسه نیز مسئولیتهایی را تقبل می کند :معاونت، مربی گری ، ناظم شدن ،سرپرستی فعالیتهای فوق برنامه از آن جمله است .

وظایف عام

ویژگی های یک معلم تربیت بدنی او را قادر میسازد که در اداره کردن مدرسه نقش مهمی به عهده بگیرد .او با شخصیت خود ، هنر مدیریت ،خلاقیت و ابتکار ، حسن سلوک و اخلاق خود ،همیشه مایه سکون ،آرامش ،نظم و انظباط و تسهیل امور جاری محیط آموزشی خود می گردد           .
معلمان خوب تربیت بدنی که به راحتی از عهده اداره کردن یک موسسه عظیم آموزشی بر می آیندعمومأ از ویژگی های زیر برخوردارند    :
1. شخصیتی قوی که موید بزرگ منشی ، ثبات عاطفی و درستی اوست        
2. از لحاظ شغلی ، برای آموزش تربیت بدنی تخصص گرفته است         
3. از پشتوانه خوب فرهنگی برخوردارند     
4. در زمینه رشد و پرورش کودکان دارای معلوماتی است که اساس برنامه ها و تجربه های آموزشی او را تشکیل می دهد       
5. توانایی این را دارد که ،دامنه تخصص خود را توسعه دهد ودر راه ارتقا آن تلاش مستمری بعمل آورد          
6. بر لزوم و اهمیت تربیت بدنی و نقش آن واقف است و می تواند آن را به دیگران تفهیم نماید
7. تمایل خودرا به کار نه تنها با ورزشکاران با استعداد بلکه با کلیه دانش آموزان نشان می دهد       
8. قادر است تا مهارتهای پایه  ای بسیاری از فعالیتهای ورزشی را عملأ نشان دهد

وظایف خاص

معلمان تربیت بدنی علاوه بر وظایف عام دارای وظایف و مسئولیتهای معین خاص نیز می باشند .این مسئولیتها به تدریس روزانه آنها مربوط است و همان بخشی است که در ارزشیابی از کار او بیش از بخشهای دیگر باید مورد توجه قرار گیرد
وظایف خاص معلمان تربیت بدنی بستگی زیادی به دستور العمل ها و رهنمود های آموزشی وزارت آموزش و پرورش دارد   
موارد زیر از جمله وظایف خاص معلمان تربیت بدنی محسوب می شود    :
1. حضور در جلسات مدرسه و گردهمایی ها ی تخصصی.
2. مسئولیت تهیه و تدارک وسایل و امکانات ورزشی برای کلاسها        
3. رسیدگی به وضعیت لبا سهای ورزشی و مناسب بودن آنها    
4. ارزشیابی دانش آموزان با روشی مشخص و معین       .
5. ثبت وضبط نمرات ورزش دانش آموزان    
6. رسیدگی به انتخاب یا انتصاب سرگروههای ورزشی و داشتن جلسات مشورتی و ارشادی با آنها. 
7. همکاری همه جانبه با سا یر معلمان به ویژه با همکاران ورزشی همان مدرسه .    
8. نظارت بر رختکن به هنگام استفاده از آن به هنگام تعویض لباس         .
9. مسئولیت تامین سلامت دانش آموزان در زنگ ورزش و رفع معایب وسایل ورزشی    
10. آشنا ساختن دانش آموزان با مسئولیت خودشان         
11. همراه بودن با دانش آموزان تا پایان زنگ ورزش
12. همکاری نزدیک با مسئولان ذیربط به منظور بهتر کردن روش تدریس

منبع: http://www.gat-gorgan.blogfa.com/post-133.aspx